قارچ محصولی که در سالهای گذشته بسیار مورد توجه بازار ایرانیان قرار گرفته و در سبد غذایی ما جا باز کرده. برای مثال قارچ دکمه ایی که در اصطلاح آن را قارچ میگویند با دارا بودن تنوع استفاده زیاد از آن در انواع سالاد، فست فود (پیتزا و….) ، مصرف بصورت خام و… استفاده میشود. و به علت داشتن خواص زیاد دارای بازار مصرف بسیار خوبی است که در سال های گذشته به مقدار کشت و پرورش آن بصورت گلخانه ایی درحال افزوده شدن است.
قارچ چیست؟
قارچ ها موجودات زنده ایی هستند که برگ برای فتوسنتز ندارند و مانند جانوران نیستند در دسته بندی جداگانه ایی قرار میگیرند. زندگی قارچ ها صورت رشد بر روی مواد آلی یا برخی از آنها بصورت زندگی انگلی میباشد که رشد بر روی موجود زنده ایی دیگر منبع غذایی خود را بدست میاورند. برخی از قارچ ها مانند قارچ دکمه ایی منبع بزرگی از پروتئین است که برای نیاز انسان برای پروتئین را براورده میسازد.
انواع قارچ
- صنعتی و دارویی
- خوراکی
- سمی
قارچ صنعتی و دارویی : از قارچ ها در صنعت داروسازی استفاده میشود بدین صورت که آنها از عصاره و یا ترکیبات قارچ ها برای درمان بیماری های سرطانی، دیابت، فشار خون، ضد ویروس ها و باکتری ها، خواص تعدیل کننده سیستم ایمنی و محافظت کننده در برابر هپاتیت استفاده می شود مثلا از قارچ پنی سیلیوم برای تولید پنی سیلین و یا از قارچ گاندورما برای سایر ترکیبات درمانی استفاده میشود.
مخمر ها نوعی قارچ هستند که در صنعت غذایی نیز از آنها استفاده میشود. و یا برای تبدیل شیر به ماست نیز از این روش استفاده میکنند.
قارچ خوراکی: قارچ های خوراکی به علت وجود انواع مواد مغذی و آب فراوان برای در آنها برای بیماران و حتی افراد سالم نیز بسیار مفید است. قارچ ها به علت کالری و چربی پایین برای رژیم های غذای بسیار مناسب هستند و با داشتن ویتامین های A، K، C، B1، B2، B6، سبب میشوند بدن مواد مورد نیاز خودش را جذب کند.
قارچ سمی: قارچ های سمی به قارچ هایی میگویند که سلامتی انسان توی خطر بیندازد و باعث مشکلات یا مرگ افراد شود بهترین روش تشخیص قارچ های سمی آگاهی و شناخت قارچ های مفید است که بدین صورت تشخیص قارچ سمی را راحتتر میکند.
کشت و پرورش قارچ دکمه ایی
پرورش قارچ در گلخانه امروزه در کشورمان به شغلی سود آور تبدیل شده که عده ایی به عنوان شغل دوم و برخی به عنوان شغل اصلی از این موضوع کسب درآمد میکنند.
- مواد مورد نیاز:
- محیط رشد
- تخم ریزی ( اسپورهای قارچ)
- خاکی از مواد مغذی (بستر)
- نظارت بر دما و رطوبت
محیط رشد : بیشتر گیاهان در خاک رشد می کنند. با این حال، قارچ ها به مجموعه ای غیرعادی از محیط رشد نیاز دارند. آنها در مواد آلی با بارهای قند طبیعی و نیتروژن رشد می کنند. کود به همراه کاه محیط رشد استثنایی را ارائه می دهد زیرا مرطوب و غنی از مواد مغذی است. همچنین می توانید از کمپوست خود استفاده کنید که با یونجه ذرت، کاه، پیت ماس و آب تهیه می شود و یا میتوانید کمپوست ها را خریداری کنید.
اگر می خواهید تعداد زیادی قارچ تولید کنید، ایجاد محیط رشد فردی شما ممکن است موثر نباشد. اکثر مردم ترجیح می دهند کیت های قارچی را خریداری کنند. که دارای محیط رشد و تخم ریزی باشد که کار را برای خود اسان تر کنند. اکثر باغبان ها قارچ های خود را در سینی ها پرورش می دهند. سینی های قارچ معمولاً حداقل 1 متر طول و 25 تا 35 سانتی متر عمق دارند. می توانید یکی بخرید یا خودتان بسازید. آن را با کمپوست پر کنید و با تخم ریزی قارچ درمان کنید.
نخم ریزی: در قارچ ها را به دو بخش آجر و پوسته میتوان تقسیم کرد.
- تخم ریزی به روش پوسته: تخم ها را بصورت مستقیم به مکان محیط رشد وارد میکنیم
- روش آجر: تخم ریزی به این روش به این علت این نام را دارد که مواد بصورت آجری قرار میگیرند.
بستر رشد: بستر مکانی برای تغذیه قارچ برای رشد است که این بستر را میتوان با کاه ، کاغذ ، مقوا و یا خاک اره ساخت.
نظارت بر دما و رطوبت : برای کنترل رطوبت شما میتوانید یک رطوبت ساز بخرید و از آن استفاده کنید. اگر رطوبت ساز فن دار ندارید در روز چندین بار باید نایلون را شل کنید تا هوای تازه در آن جریان یابد و برای جریان یافتن هوا میتوانید از فن ها نیز استفاده کنید.
برای کنترل دما، از آنجایی که قارچ ها برای رشد به هوای خنک نیاز دارند میتوانید از کولر استفاده کنید و در محیط های سرد میتوانید از هیتر گلخانه برای گرم کردن نسبی محیط از آن استفاده کنید.
پرورش قارچ در گلخانه
برای پرورش قارچ در گلخانه بهتر است سازه گلخانه خود را از قبل آماده کنید تا در هنگام تخم ریزی به مشکل برنخوریم . سازه گلخانه قارچ باید عایق بندی مناسب و فاقد درز باشد که باید حاوی یک شیر آب برای شست و شو باشد تا محیط عاری از آلودگی شود تا از رشد هرگونه بیماری جلوگیری بشود.
پرورش قارچ را میتوان در تمام فصول سال انجام داد و مختص به فصل خاص نیست. اگر شخصی فضای مناسب برای پرورش را دارد میتواند با تهویه مناسب و دمای مورد نیاز این کار را انجام بدهد.
قارچ ها برای رشد به نور نیاز ندارند یا به نور بسیار کمی نیاز دارند که میتوان آنرا با نور مصنوعی لامپ تامین کرد . در برخی موارد نور خورشید به علت وارد کردن گرما سبب خسارت به محصول میتواند بشود.
قارچ ها به تغییرات دمایی حساس هستند ازین رو نباید زیاد به آنها شوک وارد کرد ازین رو قارچ های دکمه و صدفی دمایی بین 16 تا 24 درجه سانتی گراد و قارچ های گانودرما دمایی بین 25 تا 32 درجه سانتی گراد دمایی مناسب برای آنها است.
بازار فروش قارچ ها در ایران
همانطور که قبلا گفتیم قارچ یکی از پرمصرف ترین مواد خوراکی در کشورمان است بطوری که در کنسرو ها ، فست فود ها ، بصورت خام و… مورد مصرف افراد قرار میگیرد و همیشه در کشورمان این بازار برای فروش آن وجود دارد.
از 3 طریق میتوان قارچ های خوراکی را بفروش رساند:
بازار های محلی : اگر بازاریابی و فن فروش خوبی دارید و همینطور محصول کمی دارید میتوانید در بازار های محلی نزدیک خود اقدام به فروش کنید. و یا با یک مغازه دار یا فروشگاه قرارداد ببندید. از آنجایی که این روش بصورت مستقیم با مصرف کننده در ارتباط هستید میتوانید سود بیشتری کسب کنید.
فروش بصورت عمده: خریداران عمده عموما ویزیتور هایی هستند که با خریدارانی مانند فروشگاه های بزرگ یا حجره داران میادین تره بار در ارتباط هستند و محصول را با قیمت پایین تری از شما گرفته و با قیمت بالاتر میفروشند. بیشترین روش فروش برای پرورش دهندگان قارچ از این روش است که مشتریان دائمی قارچ هستند و شما نیاز به بازاریابی ندارید.
صادرات قارچ: اگر بطور گسترده قارچ با کیفیت پرورش بدهید این شرایط را میتوانید فراهم کنید که قارچ های خود را با بسته بندی مناسب به کشور های همسایه صادر کنید که سبب داشتن درآمد ارزی برای افراد میشود. اما این روش دردسر ها و چالش های بیشتری دارد.
هزینه پرورش قارچ
برای پرورش قارچ و هزینه های آن برای هرکسی متفاوت است اما شما باید برای اینکار مقدار فضای مورد نیاز خود را حساب کنید تا مصالح مورد نیاز آن و هزینه های آن را محسابه کنید. برای مثال شما برای داشتن یک سالن 5 تنی قارچ به یک فضای 40 متری نیاز دارید و از طرفی اگر بخواهید تجهیزات اضافه کنید هم باید این هزینه ها را هم اضافه کنید.
بعد از اتمام کار ساخت سازه گلخانه شما باید قفسه های قارچ را به فضای مورد نظر اضافه کرده تا محیط آن را بدست آورید. برای گرما و سرما هم شما میتوانید از یک هیتر گلخانه و کولر استفاده کنید . گروه صنعتی مهراد بهترین قیمت هیتر گلخانه را به شما ارائه میدهد. البته باید به این هزینه ها کمپوست مورد نیاز هم اضافه کرد.
مشاوران گروه صنعتی مهراد همیشه در خدمت شما خواهند بود.